Nederland stoot te veel stikstof uit, veroorzaakt door landbouw, verkeer en industrie. Twee recente uitspaken door de Raad van State en de rechter zetten de stikstofdiscussie verder op scherp. Allereest beperkte de Raad van State in december het ‘intern salderen’ van stikstofemissies[1]. Vervolgens sprak de rechtbank in januari uit dat de overheid ervoor moet zorgen dat uiterlijk eind december 2030 de helft van de stikstofgevoelige natuur in Nederland niet meer overbelast is. Robert Goevaers, directeur van het Platform Groen Gas: “We zeggen niet dat groen gas het stikstofprobleem in de landbouw oplost, maar het is absoluut een aanjager die kan zorgen voor reductie van het stikstofprobleem.”
Groen gas is een hernieuwbaar gas dat gemaakt wordt van restproducten zoals overgebleven voedsel uit de supermarkt of restproducten van de landbouw en veeteelt, waaronder mest. Als mest door een vergister gaat om er groen gas van te maken, wordt het broeikasgas methaan direct afgevangen maar in de basis gebeurt er niets met de aanwezige stikstof. Hoe draagt vergisting dan toch positief bij aan stikstofreductie in de landbouw?
Mest, stikstofoverschot & oplossingen
Robert Goevaers: “De visie van het Platform Groen Gas is dat groen gas een aanjager kan zijn die een interessante rol kan spelen voor het stikstofoverschot in de landbouw. En dat begint bij mest. Mest is in de basis een prima product om de kwaliteit van landbouwgrond in stand te houden of zelfs te verbeteren dankzij alle aanwezige mineralen. Ook stikstof. Echter, op sommige locaties in Nederland is er sprake van een mestoverschot waardoor op die plek meestal ook een te hoog stikstofgehalte bestaat. Op die locaties bestaat er een stikstofprobleem, maar tegelijkertijd zijn er ook een aantal oplossingen mogelijk.”
Stikstofstrippers, korrels & vlokken
Eén van de oplossingen zit in het moment dat mest snel uit een stal wordt gehaald, de vergister ingaat waarna het digestaat dat overblijft via een stikstofstripper wordt bewerkt. De stikstofstripper reduceert de stikstof- en methaanuitstoot met tientallen procenten. Robert Goevaers vult hierop aan: “Daarnaast is het mogelijk het verkregen digestaat te verwerken tot een ander product zoals korrels of vlokken. Deze techniek zorgt ervoor dat de mineralen en stikstof uit de mest ‘verpakt’ worden tot een nieuw product. Het voordeel van deze aanpak is dat de korrels en vlokken getransporteerd kunnen worden naar locaties waar een stikstoftekort is en er vraag bestaat naar een grondverbeteraar. Het is niet zo dat we hiermee het stikstofprobleem verleggen. Er zijn veel buurlanden waar een stikstoftekort is, daar zijn de korrels juist welkom om de landbouwgrond te verrijken.”
Het bedrijf VIDA Bio-Energy Tilburg (VBT) toont aan dat het een stikstofreductie van zo’n 50% realiseert van stal tot akker. Dit realiseert het bedrijf door de productie van de volledige verwerking van digestaat naar een exporteerbare mestkorrel. Dit leidt alleen al bij VBT tot een reductie van 352 ton stikstof bij een verwerking van ongeveer 270.000 ton mest per jaar.
Renure
Een andere oplossing is REcovered Nitrogen from manURE, ofwel Renure. Robert Goevaers: “Renure is een waterige, stikstofhoudende meststof die gewonnen wordt uit digestaat. Het is een kunstmestvervanger uit onder andere dierlijke mest. Voor het gebruik van dit product wachten we op goedkeuring door de Europese Commissie. Zodra de Europese Renure wetgeving in Nederland is geïmplementeerd, kunnen veehouders zelf kunstmest maken. Een prachtig alternatief voor de huidige fossiele kunstmest. De productie van kunstmest vraagt veel energie. Hierdoor produceren veehouders niet alleen duurzame energie met groen gas, ze reduceren ook de broeikasgasemissies én leveren een forse bijdrage aan het terugdringen van de stikstofemissies. Deze reductie kan oplopen tot meer dan 40%.”
Biologisch aanzuren van mest
Een totaal andere techniek die stikstofuitstoot vermindert, is het biologisch aanzuren van mest. Dit is een techniek die wordt toegepast op mest die niet dagelijks afgevoerd wordt en opgeslagen ligt. Robert Goevaers: “Het aanzuren van mest houdt in dat er een plantaardig product wordt toegevoegd in de mestkelder waardoor de mest zuurder wordt en ammoniak- en methaanemissies worden tegengegaan. Door de toevoeging van dit co-product wordt er tevens meer biogas geproduceerd.”
Samengevat bestaan er dus verschillende oplossingen rondom vergisting van mest die het stikstofoverschot met
40 tot 60% kunnen reduceren. Echter, alleen het produceren van groen gas draagt niet ‘vanzelf’ bij aan de vermindering van stikstofuitstoot. Er moet wel iets ‘aanvullends’ gebeuren. Robert Goevaers beaamt dit: “Ja, het realiseren van minder stikstofuitstoot valt en staat met ondernemerschap en voldoende bruikbare subsidies of een spoedige inwerkingtreding van de bijmengverplichting voor groen gas en implementatie van de Renure wetgeving. Kijkend naar de toekomstige gasvraag, moeten er de komende jaren 300 monomestvergisters gebouwd worden. Tijdens de bouw kunnen de genoemde technieken daar direct aan toegevoegd worden. Op die manier kan groen gas bijdragen aan de vermindering van stikstofuitstoot, mogelijk de stikstofemissie halveren. Door de juiste verwerking van mest en dus het terugdringen van stikstofemissie, kan de stikstofuitstoot tijdens de bouw van vergisters ruimschoots gecompenseerd worden.”
[1] Hierdoor kunnen organisaties niet langer de uitstoot of de ongebruikte ruimte in bestaande vergunningen inzetten voor nieuwe projecten. Hiervoor moet een natuurvergunning aangevraagd worden.
